SISTEMI I TË DREJTAVE TË NJERIUT I ORGANIZATËS EVROPIANE PËR SIGURI DHE BASHKËPUNIM NË EVROPË (OSBE)

OSBE-ja është një organizatë e posaçme, e cila në vitin 1994 ka zëvendësuar Konferencën për Siguri dhe Bashkëpunim të Evropës. Ajo nuk ka ndonjë kartë ligjore ose subjektivitet ligjor ndërkombëtar, ndërsa deklaratat dhe rekomandimet e saj janë vetëm të natyrës politike dhe nuk janë të obligueshme për shtetet. Miërpo, katalogët mjaft të detajuar, që janë miratuar nëpër konferenca dhe takime të ekspertëve ose në konferenca të rregullta, të cilat janë monitoruar nga Këshilli i shteteve përfaqësuese, paraqesin një meknizëm monitorues mjaft të suksesshëm. I ashtuquajturi “Procesi i Helsiniki”, gjatë luftës së ftohtë ka luajtur rolin kryesor në ndërtimin e bashkëpunimit mes Jugut dhe Perëndimit, duke ofruar një bazë për bashkëpunim të gjerë në Evropën e përbërë nga 55 shtete.



OSBE-ja në emër të “dimensionit njerëzor”, ka ndërmarrë një sërë aktivitetesh në fushën e të drejtave të njeriut dhe në veçanti në atë të të drejtave të minoriteteve. Këto aktivitete kanë qenë shumë të rëndësishme në terrene të misioneve të ndryshme të OSBE-së si në, Bosnjë-Hercegovinë, Serbi, Mal të Zi dhe në Kosovë. Për këtë arsye, misionet e OSBE-së përmbajnë departamente dhe zyrtarë për të drejtat e njeriut, të cilët shpërndahen në gjithë vendin, për të monitoruar dhe raportuar mbi gjendjen e të drejtave të njeriut, por edhe për të promovuar të drejtat e njeriut, kurse në raste të veçanta edhe për të asistuar në mbrojtje.

Po ashtu, në vendet ku OSBE-ja ka misionet e veta përkrah edhe institucionet kombëtare, siç është përkrahja e ombudspersonit në Bosnjë-Hercegovinë dhe në Kosovë.



Janë zhvilluar edhe mekanizma special në formë të Komesarit të Lartë për Minoritete dhe Përfaqësuesit për Liri të Mediave Moduli për Lirinë e të Shprehurit, zyret e të cilëve ndodhen në Hagë, përkatësisht në Vjenë. Komesari i Lartë për Minoritete Kombëtare është një lloj mekanizmi për parandalimin e konflikteve, me mandat që, në rast të tensioneve etnike, të angazhohet në fazën sa më të hershme. Në një numër të shteteve evropiane që po transformohen në demokraci pluraliste, OSBE-ja gjithashtu ka pasur rol kyç në monitorimin e zgjedhjeve demokratike. Procesi i demokratizimit dhe promovimit të të drejtave të njeriut përkrahet nga Zyra për Institucione Demokratike dhe të Drejta të Njeriut (ODIHR) të vendosur në Varshavë. Gjithashtu, OSBE-ja luan rol kryesor për zgjidhjen e konflikteve dhe rindërtimit në Evropë.