PROGRAMI 12 PIKËSH PËR PARANDALIM TË TORTURËS

Amnesty International thërret të gjitha qeveritë të implementojnë Programit 12 pikësh për Parandalimin e Torturës.

1. Dënimi zyrtar i torturës. Autoritetet e larta të të gjitha shteteve, duhet të demonstrojnë kundërshtimin e tyre të fuqishëm ndaj aplikimit të torturës. Ata duhet t’ua bëjnë të qartë të gjithëve që tortura nuk do të tolerohet në asnjë rrethanë.

2. Kufizimi i burgimit të izoluar (burgimi pa mundësi komunikimi). Tortura shpesh ndodh ndaj atyre personave që mbahen të izoluar dhe nuk kanë mundësi për t’i kontaktuar njerëzit jashtë burgut që të dijnë se çka po u ndodh atyre. Qeveritë duhet të parashikojnë masa siguruese që të mos lejojnë që rastet e arrestimeve të izoluara të shndërrohen në tortura. Për të gjithë të arrestuarit, është thelbësore që brenda kohës sa më të shkurtër të dërgohen para autoriteteve gjyqësore dhe që avokatët, mjekët dhe familjarët e tyre të kenë mundësi t’i vizitojnë ata rregullisht.

3. Të mos ketë arrestime të fshehta

Në disa shtete tortura ndodhin nëpër qendra të fshehta, pasi që viktimat fillimisht “zhduken”. Qeveritë duhet të marrin masa për të siguruar mbajtjen e gjithë të arrestuarve në vende publike dhe që vendndodhjen e tyre t’ua bëjnë të njohur të afërmve dhe avokatëve të tyre.

4. Masat mbrojtëse gjatë marrjes në pyetje dhe gjatë paraburgimit. Qeveritë duhet të mbikëqyrin rregullisht procedurat e marrjes në pyetje dhe ato të paraburgimit. Të gjithë të arrestuarit, duhet të informohen menjëherë për të drejtat e tyre, duke përfshirë këtu edhe të drejtën për t’u ankuar për trajtimin e tyre. Rregullisht duhet t’u bëhen vizita të pavarura burgjeve, me qëllim të kontrollimit të kushteve të burgut. Një masë e rëndësishme kundër torturës, do të ishte ndarja e përgjegjësive mes autoriteteve për marrjen në pyetje nga autoriteteve për arrestimin.

5. Hetimi i pavarur ndaj raportimeve të torturës. Qeveritë duhet të sigurojnë hetim të paanshëm dhe efektiv ndaj të gjitha ankesave dhe raportimeve për torturë. Ndërsa, metodat dhe përfundimet e hetimeve duhet të bëhen publike. Ankuesit dhe dëshmitarët duhet të mbrohen nga kërcënimi.

6. Mospërdorimi i deklaratave të nxjerra përmes torturimit. Qeveritë duhet të sigurojnë që deklaratat, pranimet dhe provat tjera të nxjerra përmes torturimit të mos futen në procedura ligjore.

7. Nalimi i torturës me ligj. Qeveritë duhet të sigurojnë që në bazë të ligjit penal vendor, aktet e torturës t’i konsiderojnë vepra penale. Në pajtim më të drejtën ndërkombëtare, ndalimi i torturës nuk duhet të suprimohet në asnjë rrethanë, përfshirë këtu edhe gjendjen e luftës, ose ndonjë situatë tjetër të jashtëzakonshme.

8. Ndjekja e torturuesve të mundshëm. Të gjithë përgjegjësit për torturë duhet të sillen para drejtësisë. Ky parim duhet të aplikohet kudo që tortura të ketë ndodhur, dhe pa marrë parasysh kombësinë e kryesit apo të viktimës. Nuk duhet të ekzistojë ndonjë “vend i sigurt” për torturuesit.

9. Procedurat e trajnimit. Gjatë trajnimit të zyrtarëve që kanë të bëjnë me trajtim të të burgosurve apo marrje në pyetje, duhet t’u bëhet e ditur se tortura është vepër penale e dënueshme me ligj. Atyre duhet t’u tregohet se janë të obliguar që të mos zbatojnë asnjë urdhër për torturim.

10. Kompensimi dhe rehabilitimi. Viktimave të torturës dhe të afërmëve të tyre familjarë duhet t’u mundësohet realizimi i kompensimit material. Viktimave duhet t’u ofrohet një përkujdesje e nevojshme mjekësore dhe rehabilitim adekuat.

11. Përgjigja nga bashkësia ndërkombëtare. Qeveritë duhet t’i përdorin të gjitha mundësitë për të ndërmjetësuar me qeveritë e akuzuara për torturë. Duhet të themelohen dhe të përdoren mekanizma ndërqeveritare, me qëllim të hetimit urgjent të raporteve për torturë dhe të ndërmarjes së hapave efektivë kundër saj. Qeveritë duhet të sigurojnë që transferet dhe trajnimet ushtarake, policore ose të sigurimit të mos ndihmojnë ushtrimin e torturës.

12. Ratifikimi i instrumenteve ndërkombëtare. Të gjitha qeveritë duhet t’i ratifikojnë instrumentet ndërkombëtare që përmbajnë garanci dhe masa kundër torturës, duke përfshirë Paktin Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike dhe Protokolin Opcional të tij, i cili mundëson parashtrimin e ankesave individuale.

Kodi i Etikës: Shoqata Botërore e Mjekësisë (WMA), në vitin 1975 në Tokio, miratoi një Deklaratë Udhëzuese për Mjekët lidhur me Torturën dhe Trajtimet a Dënimet tjera Mizore, Çnjerëzore dhe Poshtëruese në relacion me Paraburgimin dhe Burgimin. WMA-ja, në mënyrë të qartë ka potencuar pozicionin e profesionit mjekësor kundër torturës dhe keqtrajtimit, duke theksuar: “mjeku nuk do të përkrahë, lejojë ose ushtrojë në praktikë torturën dhe procedurat e tjera të trajtimit dhe dënimit mizor, çnjerëzor dhe poshtërues, pa marrë parasysh se për çfarë vepre dyshohet, akuzohet ose fajësohet viktima e atyre procedurave dhe pa marë parasysh besimet dhe motivet e viktimës në asnjë rrethanë, duke përfshirë edhe konfliketet e armatosura dhe luftën civile.” Një numër i shoqatave nacionale kanë hartuar kodet e tyre të etikës, kundër përfshirjes së mjekëve në torturë dhe keqtrajtime.

BURIMI: THE WORLD MEDICAL ASSOCIATION ONLINE – HTTP://WWW.WMA.NET



2. TRENDET

· Gjatë 20 viteve të fundit, është rritur në mënyrë drastike tregtia me mjete të kryerjes së torturës, siç janë prangat, shufrat e hekurit, kamxhikët dhe instrumentet e elektroshokut. Në bazë të raportit të Amnesty International, “Ndalimi i Tregtisë për Torturë” të vitit 2001, numri i shteteve të njohura për prodhim ose furnizim me mjete të elektroshokut është rritur nga 30, sa ishte gjatë vitieve të 1980-ta, në më shumë se 130 në vitin 2000.

· Momentalisht, pothuajse në gjitha pjesët e botës, numri i personave të burgosur po rritet vazhdimisht. Gjithashtu, në mënyrë drastike dhe paralelisht po rritet edhe numri i grave dhe fëmijëve të burgosur. Sipas raportit të fundit të Mbretërisë së Bashkuar mbi numrin e të burgosurve në botë, gjatë 10 vitet të fundit, në 200 shtete dhe territore të pavarura, është shënuar një rritje e të burgosurve prej 69%. Kjo rritje përcakton obligim mbi personelin dhe menaxhuesit e burgjeve për trajnime të mëtejshme dhe rritje të mjeteve, si dhe vetëdijes për të drejtat e njeriut.



3. KRONOLOGJIA

Ndalimi i Torturës dhe Trajtimeve a Dënimeve tjera Mizore, Çnjerëzore dhe Poshtëruese – Fazat e Ndërtimit

1948: Deklarata Universale për të Drejtat e Njeriut

1949: Katër Konventat e Gjenevës

1957: Rregullat Minimale Standarde të OKB-së për Trajtimin e të Burgosurve

1966: Pakti Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike

1979: Kodi i Sjelljes për Zyrtarët e Zbatimit të Ligjit

1982: Parimet mbi Etikat Medicinale Relevante për Rolin e Personelit Shëndetësor, veçanërisht Mjekut në Mbrojtjen e të Burgosurve dhe të Paraburgosurve kundër Torturës dhe Trajtimit apo Dënimit tjetër Mizor, Çnjerëzor dhe Poshtërues

1984: Konventa e OKB-së kundër Torturës dhe Trajtimit apo Dënimit tjetër Mizor, Çnjerëzor dhe Poshtërues

1990: Rregullat e OKB-së për Mbrojtjen e të Miturve të Deprivuar nga Liria

1998: Statuti i Gjykatës Ndërkombëtare Penale

2002: Protokoli Opcional i OKB-së për Konventën Kundër Torturës dhe Trajtimit apo Dënimit tjetër Mizor, Çnjerëzor dhe Poshtërues, (ende nuk ka hyrë në fuqi)