ZHVILLIMI DHE ÇRRËNJOSJA E VARFËRISË

QËLLIMI: deri në vitin 2015, të përgjysmohet përqindja e popullatës botërore, që ka të ardhura më pak se një dollar në ditë dhe të përgjysmohet përqindja e popullsisë që vuan nga uria.



Strategjitë për Zhvillim

VARFËRIA NË TË ARDHURA

· Sigurimi i përkrahjes për shtetet dhe iniciativat ekonomike e shoqërore, të cilat përqendrohen në uljen e varrërisë;

· Forcimi i aftësive për të ofruar shërbimeve elementare shoqërore;

· Asistimi në ndërtimin e kapaciteteve për vlerësimin, monitorimin dhe planifikimin e varfërisë.



URIA

· Ndërmarrja e veprimeve plotësuese nga ato të bëra në Samitin Botëror të Ushqimit në vitin 1996, si dhe propozimi i planeve të reja në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar për realizimin e qëllimeve lidhur me urinë;

· Garantimi i ushqimit, tregtisë bujqësore dhe politikave të përgjithshme të afarizmit, përmes vendosjes së një sistemi afarsit të drejtë dhe të barabartë, për të ofruar siguri ushqimore për të gjithë.

· Vazhdimi i përqendrimit të prioritetit ndaj farmerëve të vegjël dhe përkrahjen e përpjekjeve të tyre për përmirësimin e vetëdijes lidhur me mjedisin dhe teknologjitë e thjeshta, e të lira për prodhim.

BURIMI: ROAD MAP TOWARDS THE IMPLEMENTATION OF THE UNITED NATIONS MILLENIUM GOALS. REPORT OF THE SECRETARY-GENERAL, 6 SEPTEMBER 2001.



E DOBISHME TË DIHET

Në bazë të përvojës së lëvizjeve popullore, punës së OJQ-ve dhe organizatave të tjera humanitare, është krijuar një koncensus i përgjithshëm, se për t’iu siguruar të varfërve qasja në benificione dhe zhvillim, ku është e domosdoshme të ndërmerren disa veprime elementare siç janë, reformat tokësore, pronësore, kontrollimi i të mirave dhe resurseve nga të varfërit, arsimimi dhe zhdukja e analfabetizmin, si veprime në fushën e shëndetësisë, strehimit dhe ushqyeshmërisë. Ofrimi i lopëve hibride në vend të tokës atyre që nuk kanë tokë, ose dhënia e kredive për blerjen e tokës, pa trajtuar edhe nevojat e tjera të infrastrukturës siç është rasti kur bagëtitë varen nga irrigacioni, si dhe ofrimi i shkollimit plotësues në vend të shkollimit të plotë për fëmijët e punëtorëve, janë qasje të cilat nuk kanë funksionuar! Këto vetëm sa e kanë vazhduar varfërinë. Problemet kryesore janë, vullneti politik dhe ridistribuimi ose shpërndarja.



Çrrënjosja ekfektive e varfërisë është treguar e suksesshme atëher kur është ndërmarrë në nivelin e decentralizuar lokal. Ajo është e suksesshme vetëm atëherë kur të varfërit bëhen subjekte pjesëmarrëse dhe jo vetëm objekte të proceseve zhvillimore, pasi që në këtë mënyrë bëhet i mundshëm zhvillimi njerëzor i barabartë.



Mësimet e përbashkëta dhe të veçanta të nxjerra nga përvojat lokale, kombëtare dhe ndërkombëtare në fushën e uljes të varfërisë

· Varfëria është po aq problem social, kulturor dhe politike, sa është edhe problem ekonomik.

· Aftësimi politik dhe ekonomik i të varfërve, janë mjete për çrrënjosjen e varfërisë.

· Qasja e atyre që janë lënë anash në informata dhe arsimim për të drejtat e njeriut, u mundëson të vetëdijësohen për të drejtat e tyre dhe të marrin veprime për ndryshim e gjendjes së tyre.

· Sigurimi i punës me pagë të mjaftueshme për jetesë dhe qasja në resurset prodhuese, janë kyçe për uljen e varfërisë.

· Ulja e varfërisë do duhej të shoqërohet me zvogëlimin e padrejtësive. Prioritetet duhet fokusuar në eliminimin e gjitha formave të diskriminimit kundër guas, si dhe diskriminimit të bazuar në kastë, racë ose etnicitet (kombësi).

· Sa më të mëdha në shpenzimet në arsim, shëndetësi, strehim, ujë, higjienë publike dhe furnizim me ushqime të mjaftueshme, më e vogël do të jetë varfëria.

· Shteti me ministritë e tij kanë rol të rëndësishëm në uljen e varfërisë, sidomos në kohën e globalizimit.

· Përgjegjësia më e lartë e institucioneve ndërkombëtare dhe vendore financiare, nënkupton sigurimin e drejtë dhe të barabartë të zhvillimit ekonomik.

· Shumë shtete në botë nuk janë në gjendje të zhdukin varfërinë në mënyrë imediate. Përpjekjet e tyre duhet të përkrahen dhe plotësohen me ndihmën dhe bashkëpunimin ndërkombëtar.

· Falja e borxheve është e lidhur drejtpërdrejt me uljen e varfërisë. Nëse borxhet e falura kanë qenë të lidhura me investimet në arsim, shëndetësi dhe sektorë të tjerë shoqëror, kjo do të kontribuojë drejtpërdrejt për uljen e borxheve.

· Lufta dhe konfliktet e shtojnë varfërinë. Përpjekjet për çrrënjosjen e varfërisë pa sigurimin e kushteve të paqes dhe sigurisë së vërtetë, janë të gjykuara për dështim.

1. PRAKTIKA TË MIRA

Të varfërit janë profitabilë

Banka Grameen ka filluar punën në vitin 1976 në Jorba-Bangladesh, si një shoqëri e vogël aksionare fshatare. Deri në vitin 2002, ajo ka përfshirë 2.4 milion huamarrës, prej të cilëve, 95% janë gra. Me 1175 degë, ajo ofron shërbime në 41.000 fshatra, duke përfshirë më shumë se 60% të gjitha fshatrave të Bangladeshit.



Grameen Banka tenton, që kryesisht përmes akumulimit të kapitalit lokal dhe krijimit të pasurisë, të bëjë mobilizimin dhe avancimin e të varfërve. Qëllimi i saj është zgjerimi i shërbimeve bankare për të varfërit e viseve rurale të Bangladeshit, eliminimi i eksploatimit nga huadhënësit e parave, krijimi i mundësive të vetëpunësimit për resurset e pashfrytëzura njerëzore dhe atyre pak të shfrytëzuara, bashkimin e njerëzve me të meta nën ombrellë organizative të cilën ata e kuptojnë dhe në të cilën mund të veprojnë me vetëbesim dhe ku përmes përkrahjes së ndërsjellë veprojnë për zhvillimin e tyre shoqëror-ekonomik.



Duke u përqendruar në atë grup të njerëzve të cilët janë kosideruar si rreziku më i madh për kredi, kjo bankë ka vërtetuar se të varfërit janë të vlefshëm për kredi. Kjo bankë trajton barrën e dyfishtë, si atë të gjinisë, ashtu edhe varfërinë me të cilën përballen femrat. Banka Grameen, ka pasur sukses në inicimin e ndryshimeve të rëndësishme që kanë të bëjnë me sistemin e pronësisë së mjeteve, produkteve dhe kushtet e prodhimit në viset rurale. Këto ndryshime janë të rëndësishme jo vetëm për lëvizjen e të varfërve përtej kufirit të varfërisë, por gjithashtu për atë se në fshatra përkrahja e tillë ka nxitur një sasi të lartë të kreativitetit. Veprime të ngjashme si Banka Grameen gjithashtu janë ndërmarrë edhe në disa shtete tjera.

http://www.grameen-info.org/bank



Iniciativa e Malit 20 -20

Pas mbajtjes së Samitit Botëror Social në Kopenhagë më 1995, Mali miratoi inciativën e njohur si 20 – 20, e cila nënkupton se afër 20% e shpenzimeve të buxhetit të përgjithshëm dhe 20% e ndihmave ndërkombëtare për një vend, do të përdoren për finansimin e shërbimeve elementare të asaj shoqërie. Gjithashtu, që nga viti 1995, muaji tetor është shpallur „Muaj i Solidaritetit dhe Luftës kundër Përjashtimit“.



Punimet Strategjike për Uljen e Varfërisë (PRSP)

Me Iniciativën e Shteteve të Varfëra me Borxhe të Larta (HIPC) më 1999, është arritur pajtimi që t’ju paraqiten Bankës Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar të gjitha strategjitë kombëtare për uljen e varfërisë përmes bazave të huazimit të koncesioneve dhe lirimit nga borxhet. Kjo qasje reflektohet me zhvillimin e PRSP-ve nga autoritetet shtetërore. Deri në janar të vitit 2003, trembëdhjetë shtete të Afrikës (në mesin e të cilave edhe Mali), katër shtete të Amerikës Latine, dy shtete të Evropës dhe Azisë Qendrore, një shtet Aziatik dhe një shtet i Lindjes së Mesme, i kanë paraqitur Bordeve të Bankës Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar PRSP-të e tyre.



Të gjitha PRSP-të janë përgatitur duke i marrë parasysh pesë parimet themelore që nënvizojnë zhvillimin dhe implementimin e strategjive për uljen e varfërisë:

· udhëheqja nga shteti – përfshirja e pjesëmarrjes së gjerë të shoqërisë civile dhe sektorit privat në të gjitha nivelet e operacionalizimit;

· orientimi në rezultate – përqendrimi në rezultate që do t’iu sjellë dobi të varfërve;

· njohja gjithpërfshirëse e natyrës multidimensionale të varfërisë;

· orientimi në partneritet – përfshirja e pjesëmarrjes së koordinuar të partnerëve të zhvillimit (bilateral, multirateral dhe joqeveritar);

· perspektiva afatgjatë e orientuar në uljen e varfërisë.



Grupe të ndryshme të shoqërisë civile kanë kritikuar PRSP-të për ekzistimin e disa të metave elementare siç është varësia e lartë e strukturës së tyre financiare nga ndihmat e jashtme dhe promovimi i investimeve të huaja të drejtpërdrejta. Pjesëmarrja e të të prekurve vendor dhe në veçanti pjesëmarrja e grupeve të rrezikuara mbetet një pikëpyetje, pasi që shpesh mungojnë mekanizmat institucionale për përfshirjen e tyre të vërtetë në këto procese dhe paraqiten pengesa siç janë, mungesa e informatave dhe dokumenteve të ofruara në gjuhët lokale të cilat ata i kuptojnë. Këto, si dhe kufizimet e tjera duhen trajtuar edhe më tutje, dhe për një kohë më të gjatë.

BURIMI: HTTP://WWW.WORLDBANK.ORG/POVERTY/STRATEGIES/OVERVIEW.HTM



Uji ynë nuk është për shitje

Këshilli Kanadez është një organizatë e përhershme mbikëqyrëse e qytetarëve kanadezë, i cili përfshinë më se 100.000 anëtarë dhe 70 degë lokale nga i gjithë vendi. Ky këshill, me qëllim të vënies së disa problemeve shtetërore në qendër të vëmendjes, siç janë: sigurimi i programeve shoqërore, promovimi i drejtësisë ekonomike, përtëritja e demokracisë, mbrojtja e sovranitetit kanadez, përparimi i alternativave të tregtisë së lirë nga stili i kompanive dhe ruajtja e mjedisit, duke u bazuar në karakterin e fortë jopolitik të cilin e ka, lobon te deputetët e parlamentit, zhvillon hulumtime dhe organizon fushata kombëtare.



Këshilli, në fillim të vitit 1999 filloi një fushatë të suksesshme për mbrojtjen e kanadezëve dhe mjedisit të tyre nga efektet e eksportit të lartë të ujit dhe efektet e privaizimit. Kjo fushatë e ka zanafillën në besimin se uji paraqet një burim publik, i cili u takon të gjithëve dhe të cilin askush nuk ka të drejtë ta përvetësojë, ose të përfitojë nga ai. Duke vërejtur interesat vetjake të kompanive dhe investitorëve, të cilit liqenet e pastra, lumenjtë dhe shtresat ujëmbajtëse të Kanadasë, i shohin si rezervuare të pasura për shfrytëzim, kjo fushatë mobilizoi opininon dhe veprimtarinë publike kundër privatizimit dhe komercializimit të këtij burimi që nuk ka çmim.



Në shkurt të vitit 2002, gjatë Forumit Social Botëror në Porto Alegro të Brazilit, Këshilli Kanadez së bashku me një numër të organizatave nga vendet e ndryshme, duke parë rritjen e kundërshtimit ndaj privatizmit dhe vjedhjes së ujit nga kompanitë në mbarë botën dhe duke dashur të shndërrojnë këtë kundërshtim në një vizion të ri për të ardhmen e planetit, lansoi Marrëveshjen Globale për Ujin. Ky propozim është prezantuar në Samitin Botëror për Zhvillim të Qëndrueshëm, në Afrikën Jugore, në gusht të vitit 2002. Puna e Këshillit është zgjeruar edhe në shërbimet e tjera bamirëse siç janë, shëndeti, arsimi, si dhe tregtia dhe çështjet e investimit. http://www.canadians.org



Një e ardhme e qëndrueshme

Shembulli i holandezëve për vlerësimin e shkallës dhe ndikimit të “gjurmëve të tyre ekologjike” në sektorët kryesorë, përfshirë energjetikën dhe bujqësinë, si dhe përkushtimi i tyre që brenda periudhës së caktuar kohore ta ulin ndikimit negativ të gjurmëve të tyre, është një shembull pozitiv i një shteti të industrializuar në vlerësimet e dëmit ndaj mjedisit nga ana e qeverisë. Gjithashtu, ky shtet i raporton në baza të rregullta Komisionit të OKB-së për Zhvillim të Qendrueshëm, lidhur me progresin e bërë, së bashku me raportet mbi implementimin e Agjendës 21.



Liria nga Uria

Organizata Para së gjithash Ushqimi, është e vendosur në Kaliforni të SHBA-ve dhe përkushtohet për të eliminuar padrejtësitë të cilat shkaktojnë urinë. Ata besojnë së të gjithë njerëzit kanë të drejtën elementare për ta ushqyer veten dhe se ata duhet ta kenë kontrollin e vërtetë demokratik mbi burimet e domosdoshme për ta ushqyer veten dhe familjet e tyre. Organizata, duke bërë hulumtime dhe analiza, përmes arimimit, përkrahjes së rrëzimit të miteve dhe ekspozimit të shkaqeve të vërteta, pasataj përmes identifikimit të pengesave që duhen ndryshuar dhe shqyrtimit të mënyrave për largimin e tyre, si dhe përmes vlerësimit dhe publikimit të alternativave të suksesshme, punon për vetëdijësimin e popullit për mundësitë dhe fuqinë e tyre për të bërë ndryshime. http://www.foodfirst.org



Drejtësia Ekonomike

Koalicioni për Lirinë nga Borxhet (FDC), është i vendosur në Filipine dhe punon për zhvillimin njerëzor: barazi (duke përfshirë barazinë gjinore), për të drejtat ekonomike dhe drejtësinë; zhvillimin e barabartë dhe të qëndrueshëm; bënë presion ndaj qeverive për t’i kryer obligimet e tyre, si dhe lufton për krijimin e marrëdhënieve globale ekonomike dhe përfituese ndërmjet kombeve të ndryshme. FDC-ja, përkrah fushatën botërore për faljen e borxheve shteteve më të varfëra në botë. Koalicioni ka trajtuar edhe një varg çështjesh të tjera, përfshirë sigurinë ushqimore, shpenzimet publike dhe ndikimin e politikave ekonomike në mesin e grave. Puna e tyre në fushën e avokatisë integron në vete arsimimin e popullit, informimin e publikut, mobilizimin masiv, hulumtimin dhe analizën e politikave, ndërtimin e aleancave si dhe të rrjeteve provinciale.

http://www.freedomfromdebtcoalition.org



Marrëveshja e Kotonous

Marrëveshja e Partneritetit, e lidhur mes ACP-së dhe Komunitetit Evropian në Kotonou (Cotonou) më 23 qershor 2000, vë interes të posaçëm mbi sigurinë ushqimore. Neni 54, trajton ekskluzivisht sigurinë ushqimore dhe pranon rolin e rëndësishëm të cilin siguria ushqimore e luan për garantimin e sigurisë dhe mirëqenies njerëzore. Gjithashtu, kjo marrëveshje shpjegon përpunimin e hollësishëm të prioriteve për zhvillimin e politikave ndihmëse të BE në raport me avancimin e sigurisë njerëzore.